बम्जन दम्पत्तिले फलाए १६८ मुरी धान, पाउने भए ५० हजार पुरस्कार

फिदिम । पाँच वटा खेतमा फलेको १६८ मुरी धान जोख्ने काम सकिएपछि पाँचथरको फाल्गुनन्द गाउँपालिका–१ लाक्सिबुङका मकरबहादुर बम्जनको घरमा बुधबार स्थानीयवासी, जनप्रतिनिधि र कर्मचारीको घुँइचो थियो । गलामा माला लगाएका मकरबहादुर अतिथिको सत्कारमै ब्यस्त हुनुहुन्थ्यो । सबैलाई ‘एकछिन बस्न र चिया खाएर जान’ आग्रह गर्दैमा मकरबहादुरको समय वितिरहेको थियो । भान्सामा चिया र नास्ता पाक्दै थियो ।

मकरबहादुरको घरको आँगनमा मकैको थाङ्ग्रो पनि बडेमानकै छ । घर वरिपरी कोदो टिप्ने समय वित्न लागेको छ । फाल्गुनन्द–१ का वडाध्यक्ष होमप्रसाद आङ्देम्बे सहित जनप्रतिनिधि र कर्मचारीहरु सिकुवाको डिलमा बसेर ५६ वर्षका मकरबहादुर र ६० वर्ष लागेका उहाँकी श्रीमती टीकामाया बम्जनको मेहनतको प्रसंशा गरिरहनु भएको थियो ।

पाँचथरको फाल्गुनन्द गाउँपालिकाले खाद्यवालीको उत्पादन बढाउन ५० मुरीभन्दा बढी धान फलाउने कृषकलाई रु. ३० हजार र एक सय मुरीभन्दा बढी धान फलाउने कृषकलाई रु. ५० हजार पुरस्कार दिने घोषणा गरेपछि मकरबहादुर आफैं गाउँपालिकाको कार्यालय पुग्नुभएको थियो । आफूले १०० मुरीभन्दा बढी धान फलाएको उहाँको दाबीपछि बुधवार जनप्रतिनिधि र कर्मचारी उहाँको घर पुगेका थिए । मकरबहादुरले निबु खोलाको बेंसी र घर छेउको पाखाबारीमा फलाएको धान जम्मा १६८ मुरी प्रमाणित भएपछि उहाँको घरमा पुग्ने सबैमा खुशीयाली थियो ।

मकरबहादुर दम्पत्तिले फाल्गुनन्द–७ को सिस्ने, काब्रेती, घरमुनी, करमबोटे र खोल्साइले गरी पाँच वटा खेतमा तीन मुरी चार पाथी बीउ रोपेका थिए । उक्त बीउबाट फलेकोमध्ये ३० मुरी धान यसअघि नै मकरबहादुरले बिक्री गरिसकेकाले उहाँले फलाएको धान जम्मा १६८ मुरी गणना भयो । फाल्गुनन्द गाउँपालिकाको प्रशासन शाखाका प्रमुख निर्मल अधिकारीका अनुसार बम्जन परिवारले नै फाल्गुनन्दमा सबैभन्दा बढी धान फलाएको प्रमाणित भएको छ । बम्जनले फाल्गुनन्दका इन्द्रनारायण आङ्देम्बे, कालीदास चेम्जोङ, कर्ण चेम्जोङ, पञ्चबहादुर चेम्जोङ र भीमबहादुर आङ्देम्बेको खेतमा खेती लगाउने गरेको वताउनुभयो ।

मङ्सिर ७ गते एउटा खलाबाट ३० मुरी धान विक्री गरिसकेपछि मात्रै बम्जनले धेरै धान फलाउनेलाई पुरस्कृत गर्न लागिएको थाहा पाउनुभएको थियो । “वडाध्यक्षले खवर गरेपछि मङ्सिर १३ गते गाउँपालिकामा गएर ठट्टामा एक सय ८५ मुरी हुन्छ भनेर आएको थिएँ, सबै धान राम्रो फलेको भए २०० मुरी पुग्थ्यो”, बम्जनले भन्नुभयो । बिगतमा अन्नको अभावमा पाएको दुःख सम्झेर बम्जन धान फलाउने कम्मर कसेर लाग्नुभएको हो । तर फलाएको धान विक्री गर्नसक्ने अवस्था आएपछि भने उहाँ मक्ख हुनुहुन्छ ।

“म छुट्टिँदा दुःख पाएँ, मङ्सिरको दिनमा २ पाथी धान लुकाएँ । त्यतिबेला मेरो ५ जनाको परिवार थियो । यो ०५६ साल तिरको कुरा हो”, बम्जनले भन्नुभयो, “ मेरो नाममा अहिलेसम्म दुई रोपनी मात्रै जग्गा छ । हामी अर्काकै जग्गामा काम गर्दै आएका छौं । ३० मुरीभन्दा कम धान फल्ने कुनै खेत छैनन् ।” बम्जनले साहुका खेत बन्दकी, कुत र अधियाँमा लिनुभएको छ । यतिसम्म कि उहाँले मकै मात्रै पाखो बारी पनि अधियाँमा लिनुभएको छ ।

कृषकलाई प्रोत्साहन वितरण गर्ने गाउँपालिकाको सूचना पाएपछि बम्जनले धानका खला खलामै कर्मचारीलाई बोलाउनुभएको थियो । तर सबै धान भेला पारेर जोख्न मन लागेपछि घर छेउको खेतको खलामा सबै धान जम्मा गर्नुभएको हो । “धान जम्मा गर्न सात हजार खर्च भयो । धान झारेपनि पराल दाँइ गर्न भ्याएकै छैन्”, उहाँले भन्नुभयो । बम्जन दम्पत्तिका तीन जना छोराहरु झापाको दमकमा बसोबास गर्छन् भने तीन जना छोरीहरु विवाह गरेर गइसकेका छन् ।

तर धान फलाउन बम्जन दम्पत्तिले छरछिमेकीको साथ पाइरहनु भएको छ । “दुःख नभई सुख हुँदैन रहेछ । बोलिबचन राम्रो भयो भने संसार राम्रो, बोलिबचन नराम्रो भयो भने संसार नराम्रो हुने रहेछ । अहिले साथीभाईले मैले भनेको अभर टार्दैनन्, नाइँ भन्दैनन्”, बम्जनले भन्नुभयो, “म साह्रै पीडित मान्छे, अहिले साथीभाई छिमेकीको सहयोगले धान फलाइरहेको छु । खुशी छु ।”

०६० सालदेखि आफू धान खेतीमा लागिपरेको बम्जनको भनाई छ । “छोराहरु यहाँ हुँदा धान फलाउन लागि प¥यौं । छोराहरुले घर छोडेपछि पनि हामी बुढाबुढीले काम गरिराख्यौं । २०० रुपैयाँ पाथीले बेच्दा पनि धानमा ठूलो फाइदा छैन् । तर मैले धेरै दुःख पाएकाले यसरी धान फलाउन थालेको हुँ”, बम्जनले भन्नुभयो । पाखा खेतमा पानीको समस्या हुने भएपनि निबु खोलाको बेंसीमा पानीको समस्या नरहेको उहाँले वताउनुभयो ।

बम्जन गाउँपालिकाले पुरस्कार दिएपछि ठूलो भैंसी किन्ने सोचमा हुनुहुन्छ । “गाउँपालिकाले ५० हजार दियो भने आफूले ५० हजार हालेर एक माउ भैंसी किन्ने योजनामा छु”, बम्जनले भन्नुभयो, “हातगोडा लागुञ्जेल त काम गर्नै प¥यो नि ।” बम्जन दम्पत्तिले लामो समयदेखि वर्षेनि १०० मुरीभन्दा बढी धान फलाउँदै आएको स्थानीयवासीको भनाई छ ।